اسپرس:

گیاهی است از خانواده لگومینوز و از جنس Onobrychis     . این جنس حدود 100 گونه دارد که اسپرس نیز یکی از آنهاست. این گیاه بومی نواحی دریایی مدیترانه و جنوب فرانسه میباشد که در گذشته علف مقدس معروف بوده و در مناطق مختلف ایران به نام های نتفاوت شناخته میشود مثلا در آذربایجان خشه در مازندران اسپری میگویند.

 اسپرس دارای سه زیر گونه مهم است

1-  اسپرس سنگلاخی (Onobrychis arenaria    )

در نواحی سنگلاخی رشد کرده و در خاک های آهکی نیز عملکرد مطلوبی دارد بیشتر در اروپا کشت میشود   

2-  اسپرس کوهی (Onobrychis mountana    )

درنواحی کوهی و در خاک های آهکی رشد میکنند.

3-  اسپرس زراعی (Onobrychis sativa    )

اینگونه در زمین های آهکی رشد خوبی ندارد

اسپرس گیاه علوفه ای بسیار خوبی است و در نقاطی که کشت یونجه و شبدر موفقیت چندانی ندارد عملکرد مطلوبی را تولید می کند.ترکیب ارزش غذایی آن هم ردیف یونجه ولی از نظر پروتئین قابل هضم و واحد نشاسته ای کمی پایین تر از یونجه قرار دارد .در طول تتاریخ هرگز توسط سرخرطومی یونجه مورد همله قرار نگرفته و هرگز ایجاد نفخ نکرده است.

اسپرس گیاهی است خوش خوراکی و گاوها و گوسفند ها آن را با اشتهای تمام در یونجه ترجیح میدهند .

گیاه شناسی:

گیاهی است چند ساله با ریشه های ضخیم که میتتواند تا عمق M     3-2 در خاک نفوذ کند. ساقه های تو خالی و کرک دار و یا بدون کرک میتواند تا ارتفاع 1 متر برسد.

برگهای لپه ای ساده برگ های دوم و سوم سه برگچه ای و برگهای اصلی مرکب شانه فرد

تعداد برگچه ها بین 30-12 جفت با یک تکی میباشد.

گل آذین خوشه ای و سنبل مانند که گل ها در آن به رنگ قرمز یا ارغوانی بوده و از پایین به بالا شروع به شکفتن میکند.

گیاهی است دگر گشن و عامل گرد افشانی حشرات به ویژه زنبور عسل میباشد. به دلیل اینکه در این گیاه بر     عکس یونجه عمل      TRIPPINGبرای تولید بذر لازم نیست لذا بذر گیری از این گیاه آسان تر از یونجه میباشد    .

میوه اسپرس نیام خاردار است و این خارها به هنگام بوجاری موجبات ایجاد مزاحمت هستند. دانه لوبیایی شکل و قهوه ای رنگ است و قوه نامیه خود را در سال سوم تا حد زیادی از دست میدهد وزن هزار دانه با نیام 22-17 گرم و بدون نیام تقریبا13گرم است.